Crohn Hastalığı 

Crohn Hastalığı Nedir?
Crohn Hastalığı sindirim sisteminin ağızdan anüse kadar tüm bölümlerini etkileyebilen bir sağlık sorunudur. Burada bağışıklık sisteminin sindirim sistemine karşı geliştirdiği gereksiz ve zararlı bir reaksiyonu vardır. Bu süreci tetikleyen mekanizmanın ne olduğu kesinlikle bilinmemekle beraber bazı bakteryel, viral veya mantar enfeksiyonları sonucunda uyarılan bağışıklık sisteminin uzamış ve gereksiz bir cevabı olduğu düşünülmektedir. Crohn Hastalığı bulaşıcı bir hastalık değildir. Crohn Hastalığına yakalanan bireylerin ailelerinde de benzer hastalıklar rastlanma ihtimalinin yüksek olması temelde genetik faktörlerin de rol oynadığını düşündürür. Crohn Hastalığına bezerlikler gösteren Ülseratif Kolitten en önemli farkı Crohn’da sindirim sisteminin her bölümü etkilenebilirken Ülseratif kolitte sadec kalın bağırsakta hastalık görülür. Crohn hastalığı en çok ince bağırsak son bölümü (terminal ileum), kalın bağırsak son bölümü (rektum) da görülür.

Crohn Hastalığı Ne Gibi Şikayetlere Yol Açar?
Crohn Hastalığı etkilediği sindirim sistemi bölümü ile ilgili şikayetlere yol açar. İnce bağırsak tutulumu olduğunda karın ağrısı, ishal, şişkinlik ve ateş yapabilir. Kalın bağırsak yerleşiminde kanlı dışkılama olabilir. Rektum ve anüs bölgesindeki iltihabi süreçler perianal apse ve fistüllerin gelişmesine yol açabilir. Burada makatta ağrılı şişlikler, ateş ve cerahatli akıntılar vardır.

Crohn Hastalığında Tanı
Öncelikle konunun uzmanı tarafından ayrıntılı bir fizik muayene yapılır. Karın bölgesinde şişlik, bağırsak seslerinde artış, makat bölgesinde akıntılı fistül, eldivene bulaşan cerahat veya kan içeren dışkı hekimi uyaran önemli bulgulardır. Kan tahlilleri ve dışkı incelemesi ilk yapılacak incelemelerdir. Kan ve dışkı tahlillerinde iltihabi hastalık düşündüren bulguların olması daha ileri testlerin yapılmasını gerektirir. Öncelikle gastroskopi ve kolonoskopi yapılarak bu bölgelerin durumu görülür. Kolonoskop ince bağırsağın son bölümü de görebildiği için çok yaralı olur. İnce bağırsak tutulumu varsa kontrastlı karın tomografisi veya ince bağırsak röntgeni gerekecektir. Perianal fistül veya apselerde MRI incelemeleri gerekebilir.

Crohn Hastalığında Tedavi
Crohn Hastalığında tedavi öncelikle ilçlarla olur. İlaç tedavisi ile gereksiz bağışıklık cevabı kontrol altına alınmaya çalışılır. En sık kullanılan ilaçlar mesalazin (5 – ASA) ve türevleridir. Bazen kortizon tedavisi, bazen de bağışıklık sistemini daha çok baskılayacak ilaçlara gerek vardır. İlaç tedavisi hastalığı baskılayacak, uzun süre tekrar belirmesini önleyecek ancak aynı zamanda vücutta önemli yan etkilere yol açmayacak tarzda ayarlanmalıdır. Son yıllarda biyolojik adı verilen bağışıklık sisteminde farklı yöntemlerle daha kuvvetli baskılama yapılan ilaçlar da tedavide kullanılmaktadır. İlaçlara hastalığa ait şikayetlerin geçip, kan ve dışkı tahlilleri ile durumun yatıştığı (remisyon) kesinlikle anlaşılana kadar devam edilir

Crohn Hastalığında Cerrahi Tedavi

Crohn Hastalığında cerrahi tedavi ancak hastalığa ait komplikasyonlar belirdiğinde gündeme gelir. Etkilenen bölümün cerrahi olarak erkenden çıkartılması hastalık tedavisinde bir fayda sağlamaz aksine ileride gelişecek nükslerin tedavisinde cerrahi gerektiğinde zorluk yaratır. İnce bağırsak tutulumlarında ilaç tedavisi ile durum kontrol altına alınamazsa ve ince bağırsakta daralma gelişirse bu bölümün alınması gerekebilir. Bağırsak dışında cerahat birikmesi (apse) durumunda dışarıdan radyoloji uzmanları tarafından ultrason veya tomografi eşliğinde iğne ile boşaltma yapılır. Bu yetersiz kalır veya yapılamazsa yine cerrahi tedavi gerekecektir. Makat bölgesinde apse ve fistül gelişimi Crohn hastalığında sık görülür. Burada gelişen fistüllerde tedavi öncelikle ilaçla olmalıdır. İlaç tedavisi yetersiz kaldığında ilk seçenek drenaj setonu olmalıdır. Burada fistül yoluna bir piercing gibi lastik bir halka yerleştirilerek apse olması engellenir. Fistül yolunun kesilerek tedavisi Crohn Hastalığında tercih edilmez çünkü mükerrer fistüllerin gelişmesi nadir değildir.

Crohn Hastalığında Kanser ve Cerrahi
Crohn Hastalığında etkilenen sindirim sistemi bölümünde kanser gelişim görülebilir. Bu nedenle hastaların hayat boyu yakın doktor kontrolünde olmaları gerekir. Kanser şüphesi veya kanser gelişimi durumunda cerrahi girişim hemen gündeme gelir. Kalın bağırsak tutulumunda cerrahi yapılacaksa genellikle ileostomi veya kolostomi yapılır. Burada sindirim sisteminin atıkları karın duvarına yapıştırılan bir torbaya boşalır. Hastalık nükslerle seyrettiği için kalan ksımın anüse bağlanması riskler barındırır ve çok tercih edilmez.

Crohn Hastaları Nelere Dikkat Etmelidir

Öncelikle sağlıklı bir yaşam sürmeleri gereklidir. Sağlıklı gıdalarla beslenilmelidir. Kimyasallar içeren işlenmiş gıdalardan kaçınılmalıdır. Ayrıca besin zehirlenmesine yol açacak iyi temizlenmemiş çiğ sebze veya meyve yemek, sağlıksız koşullarda hazırlanan gıdaları tüketmek hastalığın alevlenmesine yardım eder. Crohn Hastalığı tanısı almış bireyler sigara veya diğer tütün ürünleri (puro, pipo, nargile, elektronik sigara, esrar vb.) kullanıyorsa mutlaka bırakmalıdır. Bunların kullanımı kullanımı tedavinin başarısız kalmasına yol açar.

Crohn Hastalığında Özetle…
Crohn Hastalığı bağışıklık sisteminin gereksiz ve aşırı bir reaksiyonu sonucu ortaya çıkar. Sindirim sisteminin herhangi bir bölümünde belirebilir. Karın ağrısı, şişkinlik, ishal, kanlı dışkılama, makat bölgesinde apse ve fistüller ile ortaya çıkar. Tedavi ilaçlarla yapılır. Apse, darlık gibi komplikasyonlarda cerrahi gerekir. Uzun süren hastalıkta kanser gelişebilir ve tedavi cerrahidir. Crohn Hastaları sigara ve benzeri ürünlerin kullanımını bırakmalıdır